Stress en het zenuwstelsel
Stress is een heel mooi iets. Het zorgt er namelijk voor dat we tijdelijk beter functioneren dan op andere momenten. Doordat we in rust reserves aanmaken, kunnen we ten tijde van stress al onze energie gebruiken voor datgene waar we mee bezig zijn. We hoeven dan geen energie apart te houden voor de aanmaak van nieuwe energie, want dat doen we in rust.
Hoe werkt stress?
Het zenuwstelsel geeft sturing aan de mate waarin we geactiveerd zijn. Simpel gezegd: het bepaalt of we ‘aan’ staan of ‘uit’ staan. Dit zijn twee afzonderlijke delen van ons zenuwstelsel. De sympathicus regelt de aanstand. De parasympathicus regelt de uitstand. Om dit uit te leggen beginnen we met de uitstand.
Uitstand
Als de parasympathicus actief is, zit je in de uitstand. Je lichaam is dan bezig met herstel. Je hartslag is laag, je ademhaling rustig. Al je bloed gaat naar je organen zodat zij kunnen werken aan je herstel. In deze stand worden blessures ook genezen.
In deze stand reageer je ook langzamer. Prikkels van buiten worden gefilterd voordat jij ze registreert. Vergelijk het met als je slaapt. Je hoort dan ook niet wat er om je heen gebeurt. En als je net wakker bent, reageer je ook veel langzamer. Als ik op dat moment een bal naar je zou gooien, is het maar de vraag of je hem wel op tijd vangt.
Aanstand
In de aanstand is de sympathicus actief. Je zenuwstelsel maakt je lichaam klaar om iets te gaan doen. Je hartslag gaat omhoog, je ademhaling wordt dieper en sneller, je maakt adrenaline aan. Je bloed gaat nu in de richting van je spieren en je hersenen. Wat ook betekent dat je niet meer bezig bent met herstel.
Stress zorgt ervoor dat je een hogere activatie van je systeem krijgt. De filtering wordt nu juist minder. Je kunt zeggen dat je in een soort alarmfase zit. Evolutionair gezien sta je op de savanne en is er ergens een leeuw, maar weet je niet waar. Elke prikkel is dan belangrijk. Een geluidje, een beweging, misschien is het die leeuw wel.
Je reflexen zijn ook veel sneller in deze stand.
Balans
Allemaal heel nuttig dat we zo goed kunnen presteren in stress-periodes. Alleen zoals gezegd, we kunnen zo goed functioneren, omdat we geen energie meer besteden aan herstel. Daar zijn namelijk de rust-periodes voor.
Maar wat als je in verhouding veel meer stress hebt dan rust? Of als je in je rust nog steeds druk bent (fysiek of in je hoofd). Dan heb je dus te weinig herstel en maak je dus veel meer op dan je aanmaakt. Vanzelfsprekend houd je dat maar een beperkte periode vol, tot je reserve op is.
Zorg dat je hoeveelheid stress in balans is met je hoeveelheid rust.
Als je meer stress hebt dan ontspanning raak je uiteindelijk overspannen. Je blijft dan continu hangen in een te hoge activatie, ook als daar geen aanleiding meer toe is. Maak je vervolgens ook nog je reserves helemaal op, dan kun je spreken van een burn-out. Als het eenmaal zo ver is, moet er veel meer gebeuren dan alleen maar een ontspanningsoefening.
Wil je weten hoe je blijvend vrij kunt zijn van stress? Lees dan hier verder of neem contact op voor een kennismakingsgesprek.
