Ontspanning of afleiding?

Zo, eind van de dag. Hard gewerkt en nu eerst even ontspannen. Dus je zet de TV aan en begint te zappen. Heerlijk ontspannen.

Alleen… dit is helemaal niet ontspannend voor je lichaam. Sterker nog, je houdt je lichaam juist in een super actieve stand.

Hoe zit dit? Het voelt toch juist heel ontspannend?

Je ontspant helemaal niet

Iedereen herkent het wel. Na een lange werkdag heb je even behoefte aan ontspanning. Even bijkomen, even niet nadenken maar gewoon chillen. Netflix en chill zullen we maar zeggen, maar dan echt met Netflix op de TV.

Het voelt lekker. Je hoofd is leeg, je zit heerlijk onderuit op de bank en je hoeft helemaal niets te doen.

Maar toch is het nog steeds geen ontspanning.

Om het verschil te begrijpen, moet je weten wat ontspanning echt is.

Een ontspannen zenuwstelsel

Ontspanning is als je zenuwstelsel in een staat verkeerd waarbij je helemaal tot rust komt. Om een beetje technisch te worden: je orthosymphatische zenuwstelsel is minder actief en je parasymphatische zenuwstelsel is juist actiever.

Je orthosymphatische zenuwstelsel zorgt er voor dat je klaar bent voor activiteit. Het zorgt ervoor dat je hart sneller gaat kloppen, je sneller ademhaalt, je bloed naar je spieren en je hersenen gaat en je meer adrenaline aanmaakt. Kortom, je gaat ‘aan’. In deze actieve staat ben je alerter en kun je sneller reageren. Ook zitten je spieren vol bloed, dus je kunt harder en langer werken (of sporten, of wegrennen voor een leeuw bijvoorbeeld).

Je parasymphatische zenuwstelsel zorgt juist voor meer ontspanning. Je hart gaat rustiger kloppen, je ademhaling wordt langzamer en je bloed gaat naar je organen. In deze passieve staat werkt je lichaam aan je herstel en bereid het je voor op een volgende actieve periode.

Afwisseling tussen activatie en ontspanning is de sleutel

Juist de afwisseling tussen deze twee zorgt dat we optimaal kunnen functioneren. In de actieve staat zijn we tot veel meer in staat. We zijn sneller, sterker, alerter en kunnen het langer volhouden. Maar in die staat maak je ook al je energie op en vindt er geen onderhoud of herstel plaats.

Dat doe je juist in de passieve staat. Dan herstel je. Zonder die passieve staat zou je jezelf volledig opbranden.

TV kijken, ontspannend?

Wat bepaalt nu in welke staat je bent? Natuurlijk zul je als je je hard gaat inspannen (sporten, zwaar fysiek werk) aan gaan staan.

Maar ook als je je mentaal inspant, of als je veel mentale of emotionele prikkels krijgt, zul je aan staan. Heb je wel eens gemerkt dat je bij een spannende film echt op het puntje van je stoel zit? Je lichaam staat dan helemaal aan.

En zelfs bij een saai praatprogramma… dan sta je nog aan. De regisseur van dat programma weet precies hoe hij jouw aandacht moet vasthouden. Door elke paar seconden te wisselen van camerastand, korte items met veel afwisseling en andere trucjes geven ze je steeds nieuwe prikkels. Waardoor je ook steeds opnieuw een activatie krijgt.

Het houdt je aandacht vast, maar het houdt je ook ‘aan’.

Afleiding of ontspanning

Het voelt wel als ontspanning, maar het is alleen maar afleiding. Je hoofd is even niet meer bezig met je werk, of de problemen waar je anders over na zou denken. Dus je bent even heerlijk afgeleid.

Alleen omdat je volledig ‘aan’ blijft staan, ontspan je niet. Je orthosymphatische zenuwstelsel blijft actief, dus je zult niet optimaal herstellen.

Op zich geen enkel probleem. Zolang je ook maar genoeg tijd neemt om echt te ontspannen.

Dus…

Wat doe jij dagelijks om te ontspannen?